Τα λάχανα της Αγίας Βαρβάρας Κρήτης

Products of Crete ελληνικά-min - Feature
Villages and areas of Crete which are famous for their products
22 Μαρτίου 2021
Στο νερό
8 Ιουλίου 2021
Products of Crete ελληνικά-min - Feature
Villages and areas of Crete which are famous for their products
22 Μαρτίου 2021
Στο νερό
8 Ιουλίου 2021

το αγιοβαρβαρίτικο λάχαχανο το καλυτερο λάχανο για ντολμάδες 1-min

 

Το αγιοβαρβαρίτικο λάχανο

 
Η Αγία Βαρβάρα είναι ένα μεγάλο χωριό της Κρήτης που Γεωγραφικά βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, στην κορυφογραμμή που χωρίζει την βόρεια από την Νότια Κρήτη, στους ανατολικούς πρόποδες των βουνών της Ίδης με υψόμετρο από 550 μέχρι 650 μέτρα. Λόγω της τοποθεσίας της η περιοχή δέχεται πολλές βροχοπτώσεις και υπάρχουν πολλές πηγές. Χαρακτηριστική είναι η μαντινάδα που λένε για το χωριό "Στηv Αγιά Βαρβάρα Βρέχει, κι ο Θεός δεν το Κατέχει".
Όντως βρρέχει συχνά στην Αγία βαρβάρα και το διαπίστωσα ψάχνοντας μέρη με καλό καιρό για τις ποδηλατικές μου εξορμήσεις στον νομό Ηρακλείου. Όταν έχουμε κακοκαιρία με Νοτιά η κακοκαιρία πιάνει την Μεσσαρά ενώ με Βοριά την περιοχή του Ηρακλείου. Η Αγιά Βαρβάρα λόγω της τοποθεσίας της στην κορυφογραμμή που χωρίζει τον νομό Ηρακλείου σε βόρειο και νότιο τμήμα έχει κακοκαιρία με όλες τις συνθήκες.
Η ύπαρξη λοιπόν νερού και το υψόμετρο έχει ευνοήσει ιδιαίτερα την καλλιέργεια λαχανικών στην Αγία Βαρβάρα και οι κάτοικοι ασχολούνται επαγγελματικά με τους κήπους και την εμπορία ζαρζαβατικών από παλιά, πολύ πριν γίνουν γεωτρήσεις στην Μεσσαρα και σε άλλες περιοχές της Κρήτης που παράγουν κηπευτικά σήμερα.
Χαρακτηριστικό του χωριού είναι οι καταπότες, δηλαδή μικρά κανάλια άρδευσης πλάτους 30-40 εκατοστά, για να μεταφέρουν το νερό στα περιβόλια. Οι καταπότες όμως αυτοί περιορίζονται στο κάτω (βορειότερο) τμήμα του χωριού όπου υπήρχε πηγή με τρεχούμενο νερό το "Μάτι". Στο πάνω τμήμα του χωριού είχανε πηγάδια. Το νερό από το Μάτι παλαιότερα το άφηναν να πάει στον Άγιο Θωμά μια ημέρα την εβδομάδα, κάθε Πέμπτη. (σήμερα οι καταπότες δεν χρησιμοποιούνται)
Στην Αγία Βαρβάρα παράγουνε όλων των ειδών τα ζαρζαβατικά και όλα είναι πεντανόστιμα και εξαιρετικής ποιότητας το πιο διάσημο όμως από όλα είναι το λάχανο, το Αγιοβαρβαρίτικο λάχανο. Σήμερα στο χωριό καλλιεργούνται δυο τύποι λάχανου τα σκληρά που είναι καλά για σαλάτες και τα αφράτα που είναι ιδανικά για την παρασκευή λαχανοντολμάδων. Τα σκληρά λάχανα ή γερμανικά όπως τα λένε οι χωριανοί καλλιεργούνται μόνο τα τελευταία χρόνια, παλαιότερα είχαν μόνο τα αφράτα. Τα περισσότερα από τα λάχανα πωλούνται σε μαγαζιά στην τοπική αγορά του Ηρακλείου και τα τελευταία χρόνια και στην Αθήνα. Χαρακτηριστική βέβαια είναι και η εικόνα με τους πάγκους που στήνονται από τους παραγωγούς έξω από τα σπίτια τους για να πουλήσουν τα ζαρζαβατικά τους και κυρίως τα λάχανα, κερνώντας πάντα και μια ρακί.
Τόσο μεγάλη είναι οι ενασχόληση των Αγιοβαρβαριτών με τα λάχανα που έχουν ορολογίες για όλα τα μέρη του φυτού καθώς και για τα διαφορετικά στάδια που περνάει το λάχανο ως την ωρίμανση του. Έτσι έχουμε:
 
 

Φυλλάδα

Το λάχανο είναι σχηματισμένο αλλά δεν είναι πολύ ώριμο. Εχεί πιο σκουροπρασινο χρώμα (σκούρο λαχανί) και αν το πιέσουμε από πάνω είναι μαλακό και υποχωρεί προς το κέντρο. Με τις φυλλάδες κάνουμε σαλάτες αφού τις βράσουμε όπως τα βραστά χόρτα.

 

 

Λαχανοφυλλάδα

Όπως και η φυλλάδα είναι ακόμα μαλακη αλλά λιγο πιο ώριμη και λίγο πιο ανοιχτόχρωμη. Μαγειρευεται με τον ίδιο τρόπο όπως και η φυλλάδα.  

 

 

Λάχανο

Ο βασηλιάς τον ντολμαδων. Το λάχανο έχει πιο ώριμο και λίγο πιο σκληρό. Εσωτερικά είναι κουφωτό όπως λέει και η μάνα μου ειδική στους λαχανοντολμάδες. Δεν πρεπει να το είναι πολύ ώριμο για τα φύλλα δεν ξεκολλάνε. (Αν το λάχανανο ωριμάσει λίγο παραπάνω δεν κάνει για ντολμάδες είναι όμως καταπληκτικό να το φάμε ωμό κομμένο σε μεγάλα κομμάτια με λεμόνι και αλάτι).

 

 

Τσιμούλια 

Τσιμούλια είναι τα μικρά τσαμπιά με φύλλα (πράσινου χρώματος) που ξεπετάγοντε από το σημείο όπου κόψαμε το λάχανο. Με ελαιόλαδο, αλάτι και λεμόνι κάνουν εξαιρετική σαλάτα αν τα βράσουμε. Επίσης διάσημο είναι στην Αγια Βαρβάρα η ομελέτα με τσιμούλια.    

 

 

Γούλα

Το κομμάτι του κορμού λίγο πιο κάτω από το λάχανο. Αν κοπεί και καθαριστεί είναι εξαιρετικός μεζές και συνοδευτικό ρακής (σαν ραπανάκι).

 

 

Τα λάχανα στην Αγία Βαρβάρα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι όλων κοινωνικών εκδηλώσεων και ποτέ δεν λείπουνε από το τραπέζι της παρέας ως άριστο συνοδευτικό της ρακής και του κρασιού, αλλά όχι ψιλοκομμένο σαλάτα αλλά κομμένο σε μεγάλες φέτες με μπόλικο λεμόνι και αλάτι. Χαρακτηριστικό των γάμων που γίνονταν παλιά στην Αγία Βαρβάρα πριν έρθει το έθιμο της μπομπονιέρας ήταν να κερνούνε τους καλεσμένους στην εκκλησία κουλούρι με οφτό αρνί και εμέσως μετά ερχόταν και το λάχανο κομμένο σε φέτες με μπόλικο λεμόνι και αλάτι. Τόσο νόστιμο ήτανε που οι καλεσμένοι παραμέριζαν το κρέας για χάρη του δροσερού και πεντανόστιμου μεζέ.
Κλείνοντας θα ήθελα να αναφέρω ότι το παρατσούκλι των Αγιοβαρβαριτών και όχι άδικα είναι Λαχανάδες
Στις παραπάνω φωτογραφίες μπορείτε να δείτε τις διαφορές ανάμεσα σε ένα αφράτο Αγιοβαρμαριτκό λάχανο (αριστερά) και σε ένα κοινό λάχανο για σαλάτο (στα δεξιά)